قهوه طبع سرد دارد یا گرم

 طبع قهوه، این نوشیدنی محبوب و جهانی، قرن‌هاست که جای خود را در فرهنگ‌های مختلف باز کرده است. اما فراتر از عطر و طعم بی‌نظیر و اثرات انرژی‌بخش آن، دیدگاه عمیق و دقیقی در طب سنتی ایرانی درباره ماهیت و مزاج آن وجود دارد. پاسخ به این سوال که “طبع قهوه سرد است یا گرم؟” کلید مصرف صحیح و بهره‌مندی از خواص آن بدون دچار شدن به عوارض جانبی است. این گزارش به صورت جامع و بر اساس منابع معتبر طب سنتی، به تمامی سوالات شما در این زمینه پاسخ خواهد داد.

طبع قهوه سرد یا گرم؟ مصلح قهوه در طب سنتی چیه؟!

برای ورود به دنیای پیچیده و شگفت‌انگیز مزاج‌شناسی قهوه، باید ابتدا یک تمایز اساسی را در نظر گرفت. پاسخ به این سوال به شکل قهوه‌ای که مصرف می‌کنید بستگی دارد:

• دانه قهوه سبز (خام و برشته نشده): این نوع قهوه در طب سنتی دارای طبعی گرم و خشک است.
• دانه قهوه برشته شده (قهوه‌ی رایج): قهوه‌ای که عموم مردم به اشکال مختلف مانند اسپرسو، ترک یا فرانسه مصرف می‌کنند، پس از فرآیند برشته‌کاری (رست)، طبع آن کاملاً دگرگون شده و دارای مزاجی سرد و خشک می‌شود.

بنابراین، نوشیدنی داغی که در دست دارید، از نظر طب سنتی اثری سردکننده و خشک‌کننده بر بدن شما دارد. این تضاد میان دمای فیزیکی و طبع ذاتی، یکی از مفاهیم پایه‌ای در طب سنتی است که نشان می‌دهد اثر یک ماده غذایی بر بدن، فراتر از گرمی یا سردی ظاهری آن است.

برای تعدیل این طبع سرد و خشک و جلوگیری از عوارض احتمالی آن، به خصوص برای افراد سردمزاج، طب سنتی راهکاری هوشمندانه به نام “مُصلِح” ارائه می‌دهد. مصلحات، موادی هستند که طبع یک خوراکی را متعادل می‌کنند. بهترین و معروف‌ترین مصلحات برای قهوه عبارتند از مواد گرمی مانند زعفران، زنجبیل، دارچین و هل. این مقاله به تفصیل به بررسی این مفاهیم، اثرات قهوه بر مزاج‌های گوناگون و روش‌های صحیح مصرف آن خواهد پرداخت.

طبع قهوه

همانطور که اشاره شد، طبع غالب و نهایی قهوه‌ای که به صورت روزمره مصرف می‌شود، سرد و خشک است. این ویژگی فارغ از نوع دانه (عربیکا یا روبوستا) و روش دم‌آوری (اسپرسو، ترک، دمی) ثابت است.

برای درک بهتر این مفهوم، باید کیفیات “سردی” و “خشکی” را از دیدگاه طب سنتی تعریف کرد:

• کیفیت سردی: به اثراتی اشاره دارد که متابولیسم و حرارت غریزی بدن را کاهش می‌دهد. این موضوع می‌تواند در بلندمدت منجر به کندی در برخی فرآیندهای بدنی شود.
• کیفیت خشکی: به تمایل یک ماده به جذب و کاهش رطوبت‌های طبیعی بدن اشاره دارد. این ویژگی می‌تواند منجر به غلیظ شدن اخلاط و بروز علائمی مانند خشکی پوست یا یبوست در افراد مستعد شود.

اثرات ادرارآور بودن قهوه که در علم پزشکی مدرن نیز شناخته شده است، در طب سنتی به همین کیفیت “خشکی” آن نسبت داده می‌شود که باعث دفع مایعات و کاهش رطوبت بدن می‌گردد.

طبع قهوه در طب سنتی

مهم‌ترین عامل در تعیین طبع قهوه، فرآیند برشته‌کاری (Roasting) است. حکما و متخصصان طب سنتی بر این باورند که دانه سبز و خام قهوه، به دلیل ترکیبات ذاتی خود، طبعی گرم و خشک دارد. یکی از این ترکیبات که علم شیمی امروز آن را اسید کلروژنیک می‌نامد و در پوسته دانه قهوه سبز به وفور یافت می‌شود، عامل اصلی این گرمی است.

هنگامی که دانه قهوه تحت حرارت شدید فرآیند رست قرار می‌گیرد، ساختار شیمیایی آن دچار تغییرات بنیادین می‌شود. در این فرآیند، میزان اسید کلروژنیک به شدت کاهش یافته و ماهیت و مزاج اصلی دانه قهوه که سرد و خشک است، غالب می‌شود. به بیان دیگر، حرارت دادن، طبع گرمی اولیه را از بین برده و مزاج سرد آن را آشکار می‌سازد. این دیدگاه به زیبایی نشان می‌دهد که چگونه یک فرآیند داغ می‌تواند محصولی با طبع سرد تولید کند.

همچنین، در برخی متون طب سنتی اشاره شده است که هر چه قهوه کهنه‌تر شود یا درجه برشته‌کاری آن تیره‌تر باشد، از حرارت آن کاسته شده و بر سردی و خشکی آن افزوده می‌گردد.

تاثیرات قهوه بر سرد مزاجان و مصلحات آن

افرادی که دارای مزاج سرد هستند، چه سرد و خشک (سوداوی) و چه سرد و تر (بلغمی)، به دلیل پایین بودن سطح حرارت ذاتی بدنشان، نسبت به مصرف خوراکی‌های سرد حساس‌تر هستند. مصرف قهوه به تنهایی و بدون مصلح در این افراد می‌تواند تعادل مزاجی آن‌ها را برهم زده و منجر به تشدید علائم سردی شود.

علائم احتمالی مصرف قهوه در سردمزاجان عبارتند از:

• ضعف و بی‌حالی: برخلاف انتظار، ممکن است پس از مدتی احساس خستگی و کاهش انرژی کنند.
• مشکلات گوارشی: احساس سردی در معده، نفخ، و سوءهاضمه.
• اختلالات عصبی: بی‌خوابی (از نوع سرد که با وجود خستگی، خواب به چشم نمی‌آید)، اضطراب و سردرد.
• مشکلات جسمی: خشکی بیشتر پوست و یبوست، و در بلندمدت، کاهش قوای جنسی.

راه حل کلیدی برای این افراد، مصرف قهوه به همراه مصلحات گرم‌کننده است. این مواد با طبع گرم خود، سردی قهوه را خنثی کرده و به بدن کمک می‌کنند تا بدون عوارض جانبی از خواص مثبت آن بهره‌مند شود. افزودن مقداری زعفران، پودر زنجبیل، دارچین یا هل به قهوه، راهکاری ساده و بسیار موثر برای این منظور است.

طبع قهوه از دیدگاه طب سنتی

برای درک عمیق‌تر و تخصصی‌تر طبع قهوه، باید با مفهوم “مرکب القوی” آشنا شد. بر اساس برخی منابع معتبر طب سنتی مانند کتاب مخزن الادویه، قهوه یک ماده مرکب القوی است؛ یعنی دارای دو جزء با کیفیات متضاد است :

1. جزء لطیف، هوایی و گرم: این جزء مسئول اثرات فوری، محرک و نشاط‌آور قهوه است. احساس افزایش انرژی، هوشیاری و گرمی اولیه‌ای که پس از نوشیدن قهوه تجربه می‌شود، ناشی از این بخش است.
2. جزء سنگین، زمینی، سرد و خشک: این جزء مسئول اثرات بلندمدت و مزاجی قهوه بر بدن است. تاثیر نهایی قهوه بر تعادل اخلاط و رطوبت‌های بدن از این بخش ناشی می‌شود و به همین دلیل است که طبع کلی آن را سرد و خشک در نظر می‌گیرند.

این دیدگاه به خوبی توضیح می‌دهد که چرا قهوه می‌تواند اثرات متناقضی داشته باشد. فرد ممکن است در ابتدا احساس انرژی و گرما کند (اثر جزء گرم)، اما در بلندمدت یا با مصرف زیاد، دچار سردی، ضعف و خشکی شود (اثر جزء سرد). درک این دوگانگی، کلید فهم کامل اثرات قهوه بر بدن‌های مختلف است.

اثرات قهوه بر بدن

قهوه از منظر طب سنتی، شمشیری دولبه است که فواید و مضرات آن به مزاج فرد، میزان مصرف و نحوه استفاده بستگی دارد.

فواید قهوه (به خصوص برای افراد گرم مزاج):

• کاهش حرارت اضافی: برای افراد صفراوی (گرم و خشک) و دموی (گرم و تر)، قهوه می‌تواند حرارت و هیجان اضافی خون و صفرا را کاهش دهد و به ایجاد تعادل کمک کند.
• رقیق‌کننده اخلاط: قهوه به رقیق کردن خون و سایر اخلاط غلیظ کمک کرده و جریان آن‌ها را در بدن تسهیل می‌کند.
• بازکننده انسدادها: این نوشیدنی می‌تواند گرفتگی‌ها و انسدادهای مجاری بدن را باز کند.
• مدر و ملین: با افزایش ادرار و نرم کردن طبع، به دفع مواد زائد از بدن و رفع یبوست کمک می‌کند.
• افزایش هوشیاری: برای افرادی که از پرخوابی و کسالت رنج می‌برند، یک درمان موثر محسوب می‌شود.

مضرات قهوه (در صورت مصرف بیش از حد یا نامتناسب با مزاج):

• ایجاد بی‌خوابی و سردرد: مصرف زیاد آن می‌تواند سیستم عصبی را بیش از حد تحریک کند.
• خشک‌کننده رطوبات: مصرف بی‌رویه آن منجر به خشکی بدن، پوست و در نهایت لاغری مفرط می‌شود.
• تضعیف قوا: می‌تواند باعث زردی چهره، ضعف قلب و کاهش قوای جنسی، به ویژه در افراد سردمزاج، گردد.

طبع خود را مشخص کنید

برای اینکه بتوانید قهوه را به بهترین شکل مصرف کنید، ابتدا باید مزاج خود را بشناسید. طب سنتی ایرانی، مزاج انسان‌ها را به چهار دسته اصلی تقسیم می‌کند. در ادامه یک راهنمای ساده برای تشخیص مزاج ارائه شده است :

• گرم و خشک (صفراوی): پوستی با رنگ متمایل به زردی و خشک، دهانی خشک و عطش فراوان، کم‌خوابی، تندخویی و بی‌قراری.
• گرم و تر (دَمَوی): پوستی سرخ و سفید و پرخون، بدنی عضلانی، پرانرژی، اجتماعی و خوش‌مشرب، تحمل خوب گرما و سرما.
• سرد و خشک (سوداوی): پوستی با رنگ تیره یا گندمی و خشک، لاغر اندام، افکار منفی و وسواس، درون‌گرا و کم‌حرف.
• سرد و تر (بَلغَمی): پوستی سفید و نرم و مرطوب، چاقی شکمی، پرخوابی و کسالت، کندی در حافظه و فرآیندهای ذهنی.

با شناخت مزاج خود می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا قهوه برای شما مناسب است یا خیر و در صورت مصرف، به چه میزان و با چه مصلحاتی آن را بنوشید.

مصلح کردن قهوه چیست؟

“مصلح کردن” یکی از اصول بنیادین در تغذیه طب سنتی است. مصلح، یک ماده غذایی یا گیاه دارویی است که همراه با غذای اصلی مصرف می‌شود تا اثرات نامطلوب آن را خنثی کند، هضم آن را آسان‌تر سازد و خواص مثبت آن را در بدن افزایش دهد.

فلسفه استفاده از مصلح برای قهوه بسیار روشن است. از آنجایی که طبع قهوه سرد و خشک است، مصلحات آن باید دارای طبعی گرم باشند تا این سردی و خشکی را تعدیل کرده و مزاج نهایی نوشیدنی را به سمت اعتدال سوق دهند. این کار به بدن کمک می‌کند تا بدون برهم خوردن تعادل اخلاط، از مزایای قهوه بهره‌مند شود.

آیا قهوه سودا را زیاد می کند؟

پاسخ صریح به این سوال، بله است. خلط سودا در طب سنتی دارای مزاجی سرد و خشک است. قهوه نیز دقیقاً همین مزاج را دارد. بنابراین، مصرف مداوم قهوه، به ویژه بدون مصلحات گرم، می‌تواند باعث افزایش تولید و تجمع خلط سودا در بدن شود.

غلبه سودا در بدن می‌تواند منجر به بروز علائم متعددی شود، از جمله:

• مشکلات روحی-روانی: افسردگی، وسواس فکری، اضطراب، بدبینی و افکار منفی.
• مشکلات جسمی: تیرگی و خشکی پوست، یبوست مزمن، بی‌خوابی و دردهای مفصلی.

با این حال، در برخی متون کلاسیک طب سنتی نکته‌ای ظریف وجود دارد که قهوه “مانع سوختن خون و صفرا و سودا می‌شود”. این جمله به ظاهر متناقض، به یک فرآیند پیچیده اشاره دارد. “سوختن” یا “احتراق” یک خلط زمانی رخ می‌دهد که حرارت بیش از حد در بدن، آن خلط را به ماده‌ای سمی و مضر تبدیل کند. قهوه با طبع سرد خود می‌تواند حرارت کلی بدن را (به خصوص در افراد گرم مزاج) کاهش دهد و از این فرآیند “احتراق” جلوگیری کند. اما همزمان، کیفیت سرد و خشک ذاتی آن، به تجمع سودای طبیعی (نسوخته) در بدن دامن می‌زند. بنابراین، قهوه می‌تواند برای یک فرد گرم‌مزاج که در معرض “سودای محترقه” (سودای سوخته) قرار دارد مفید باشد، اما برای یک فرد سردمزاج با افزایش حجم “سودای طبیعی”، مضر واقع شود.

بهترین روش های از بین بردن سردی قهوه:

برای متعادل کردن طبع سرد قهوه و لذت بردن از آن بدون نگرانی، می‌توانید از روش‌های ساده و کاربردی زیر استفاده کنید:

• افزودن زعفران: پس از آماده شدن قهوه، چند رشته زعفران دم‌کرده یا نوک قاشق چای‌خوری پودر زعفران را به فنجان خود اضافه کنید. این روش به خصوص برای قهوه ترک بسیار محبوب است.
• استفاده از زنجبیل و دارچین: مقداری پودر زنجبیل یا دارچین را مستقیماً به پودر قهوه خود قبل از دم‌آوری اضافه کنید. همچنین می‌توانید این ادویه‌ها را روی فوم شیر در نوشیدنی‌هایی مانند کاپوچینو بپاشید.
• ترکیب با هل و میخک: اضافه کردن چند دانه هل کوبیده شده یا یک عدد میخک به پودر قهوه (به ویژه در جذوه برای قهوه ترک) عطر و طعم فوق‌العاده‌ای به آن می‌بخشد و طبع آن را گرم می‌کند.
• افزودن گلاب: چند قطره گلاب خالص پس از آماده شدن قهوه، علاوه بر تعدیل طبع، آرامش‌بخش نیز هست.
• استفاده از شیرین‌کننده‌های گرم: به جای شکر سفید (که طبع سردی دارد)، از عسل یا نبات برای شیرین کردن قهوه خود استفاده کنید.

جدول بررسی طبع قهوه از دیدگاه طب سنتی

برای جمع‌بندی و ارائه یک دید کلی، جدول زیر طبع انواع قهوه و ترکیبات رایج آن را نمایش می‌دهد.

ماده	طبع اصلی	توضیحات کلیدی
قهوه سبز (خام)	گرم و خشک	عامل گرمی، وجود اسید کلروژنیک است.
قهوه برشته (رایج)	سرد و خشک	عامل سردی، فرآیند رست و کاهش اسید کلروژنیک است.
قهوه با شیر	سرد و متمایل به اعتدال	شیر با تری خود، خشکی قهوه را تعدیل می‌کند اما طبع کلی سرد باقی می‌ماند.
قهوه با مصلحات گرم	معتدل	زعفران، زنجبیل و… سردی قهوه را خنثی کرده و آن را متعادل می‌سازند.

 

مزاج قهوه چیست؟

“مزاج” یک ماده غذایی به تاثیر نهایی و کیفیت ذاتی آن بر تعادل گرمی، سردی، تری و خشکی در بدن انسان اشاره دارد. بنابراین، وقتی می‌گوییم مزاج قهوه سرد و خشک است، منظورمان این است که مصرف آن در نهایت باعث کاهش حرارت درونی و کم شدن رطوبت‌های بدن می‌شود. این مفهوم کلیدی‌ترین اصل در درک جایگاه قهوه در طب سنتی است و تمام توصیه‌ها برای مصرف صحیح آن بر پایه همین اصل استوار است.

قهوه با چی بخوریم که ضرر نداشته باشه؟

علاوه بر افزودن مصلحات به خود نوشیدنی، انتخاب همراهی‌های مناسب نیز می‌تواند به مصرف سالم‌تر قهوه کمک کند:

• خوراکی‌های با طبع گرم: مصرف قهوه در کنار چند عدد خرما، مویز، یا یک تکه شکلات تلخ (که طبع گرمی دارد) می‌تواند به تعادل مزاجی کمک کند.
• پرهیز از مصرف ناشتا: به خصوص برای افرادی که معده حساسی دارند، نوشیدن قهوه با معده خالی توصیه نمی‌شود. این کار می‌تواند باعث افزایش اسیدیته معده و بروز مشکلات گوارشی شود.
• نوشیدن آب کافی: از آنجایی که قهوه ادرارآور است و باعث کم‌آبی بدن می‌شود، نوشیدن یک لیوان آب قبل یا همراه با قهوه برای جبران مایعات از دست رفته بسیار مفید است.

جدول مقایسه مصلحات قهوه

برای انتخاب آگاهانه مصلح، جدول زیر ویژگی‌های اصلی‌ترین گزینه‌ها را مقایسه می‌کند:

مصلح	طبع	خواص ویژه	بهترین روش مصرف
زعفران	گرم و خشک	نشاط‌آور، مقوی قلب، ضد افسردگی	افزودن دم‌کرده آن پس از آماده شدن قهوه
زنجبیل	گرم و خشک	ضد التهاب، مقوی گوارش، بهبود هضم	افزودن پودر آن به قهوه یا شیر
دارچین	گرم و خشک	کنترل قند خون، ضد میکروب، معطر	پاشیدن پودر روی فوم شیر یا افزودن به پودر قهوه
هل	گرم و خشک	معطر کننده، آرام‌بخش، بهبود عملکرد گوارش	افزودن دانه کوبیده شده به پودر قهوه (مخصوصاً ترک)
گلاب	گرم و تر	آرام‌بخش، مرطوب‌کننده، مقوی اعصاب	افزودن چند قطره به فنجان قهوه پس از آماده شدن
عسل	گرم و تر	انرژی‌زا، مرطوب‌کننده، تقویت سیستم ایمنی	به عنوان شیرین‌کننده طبیعی به جای شکر
شیر	سرد و تر	تعدیل خشکی، مغذی، منبع کلسیم	ترکیب برای تهیه لاته، کاپوچینو و…

 

آیا طبع قهوه ترک با اسپرسو متفاوت است؟

پاسخ قاطع به این سوال خیر است. طبع اصلی قهوه به دانه برشته‌شده آن مرتبط است، نه به روش دم‌آوری آن. از آنجایی که هم قهوه ترک و هم اسپرسو از دانه‌های برشته‌شده تهیه می‌شوند، طبع هر دوی آن‌ها و همچنین سایر روش‌ها مانند قهوه فرانسه یا قهوه‌های دمی، سرد و خشک است.

تنها تفاوت موجود، در غلظت و شدت اثرات است. اسپرسو به دلیل غلظت بسیار بالا، ممکن است اثرات خود (چه مثبت و چه منفی) را سریع‌تر و با شدت بیشتری در بدن نشان دهد، اما این موضوع ماهیت مزاجی آن را تغییر نمی‌دهد.

بهترین مصلح برای قهوه چیست؟

اگرچه انتخاب بهترین مصلح تا حد زیادی به ذائقه و مزاج فردی بستگی دارد، اما بر اساس تکرار و تاکید در منابع طب سنتی، زعفران اغلب به عنوان یکی از بهترین و سازگارترین مصلحات برای قهوه شناخته می‌شود.

دلایل این انتخاب عبارتند از:

• سازگاری طعم و عطر: زعفران به خوبی با طعم قهوه ترکیب شده و آن را دلپذیرتر می‌کند.
• قدرت تعدیل‌کنندگی: طبع گرم و خشک قوی زعفران به شکل موثری سردی قهوه را خنثی می‌کند.
• خواص هم‌افزا: زعفران خود دارای خواص ارزشمندی مانند نشاط‌آوری، تقویت قلب و کاهش افسردگی است که می‌تواند اثرات مثبت قهوه را تکمیل کرده و عوارض احتمالی آن مانند اضطراب را تعدیل نماید.

با این وجود، زنجبیل، دارچین و هل نیز گزینه‌های بسیار عالی و موثری هستند که می‌توان بر اساس سلیقه از آن‌ها بهره برد.

چرا بعد از خوردن قهوه احساس ضعف و بی حالی میکنم؟

این پدیده که برای برخی افراد، به خصوص کسانی که مزاج سردی دارند، رخ می‌دهد، دلایل متعددی دارد که هم از دیدگاه طب سنتی و هم از منظر فیزیولوژی مدرن قابل توضیح است.

• دیدگاه طب سنتی: احساس ضعف، نتیجه غلبه کیفیت سردی قهوه بر حرارت غریزی و انرژی حیاتی بدن است. بدن برای مقابله با این سردی وارداتی، انرژی زیادی صرف می‌کند و در نتیجه، فرد دچار خستگی و بی‌حالی می‌شود. “خشکی” قهوه نیز با کاهش رطوبت‌های ضروری بدن، این حالت ضعف را تشدید می‌کند.
• دیدگاه فیزیولوژی مدرن:
  1. اثر بازگشتی کافئین (Caffeine Crash): کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین (مولکول مسئول احساس خستگی) در مغز، به طور موقت ما را هوشیار نگه می‌دارد. پس از چند ساعت که اثر کافئین از بین می‌رود، آدنوزینی که در این مدت در مغز انباشته شده است، به یکباره به گیرنده‌ها هجوم برده و باعث احساس خستگی ناگهانی و شدید می‌شود.
  2. کم‌آبی بدن (Dehydration): خاصیت ادرارآوری قهوه می‌تواند منجر به کم‌آبی خفیف در بدن شود. کم‌آبی یکی از دلایل اصلی احساس خستگی، سردرد و ضعف است.
  3. افت قند خون: کافئین می‌تواند بر متابولیسم قند خون تاثیر بگذارد و در برخی افراد، به خصوص اگر قهوه با شکر زیاد مصرف شود، پس از یک افزایش اولیه، باعث افت ناگهانی قند خون و در نتیجه احساس ضعف و سستی گردد.

این دو دیدگاه در واقع یک پدیده را از دو منظر متفاوت توصیف می‌کنند. “غلبه سردی” در طب سنتی، توصیف جامعی از حالت فیزیولوژیکی ناشی از افت انرژی، کم‌آبی و نوسانات قند خون است.

آیا افزودن شیر سردی قهوه را میگیرد؟

افزودن شیر به طور کامل سردی قهوه را از بین نمی‌برد، اما آن را به میزان قابل توجهی تعدیل و ملایم می‌کند. برای درک این موضوع باید به مزاج شیر نیز توجه کرد. شیر دارای طبعی سرد و تر است.

وقتی قهوه (سرد و خشک) با شیر (سرد و تر) ترکیب می‌شود، نتیجه یک نوشیدنی با طبع کلی سرد خواهد بود. اما نکته مهم اینجاست که “تری” موجود در شیر، “خشکی” قهوه را خنثی می‌کند. همچنین، چربی موجود در شیر می‌تواند اثرات سردی را ملایم‌تر کرده و نوشیدنی متعادل‌تری ایجاد کند.

بنابراین، نوشیدنی‌هایی مانند لاته یا کاپوچینو، اگرچه هنوز طبع سردی دارند، اما نسبت به قهوه خالص (اسپرسو یا ترک) بسیار ملایم‌تر هستند و برای افرادی که مزاج خشک یا معده حساسی دارند، گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شوند.

آیا قهوه فوری هم طبع سردی دارد؟

بله. قهوه فوری (نسکافه) از عصاره قهوه برشته‌شده تهیه می‌شود که طی فرآیندی خشک شده و به شکل پودر درمی‌آید. از آنجایی که ماده اولیه و پایه آن همان قهوه برشته است، تمام خواص و مزاج آن، از جمله طبع سرد و خشک را به ارث می‌برد. بنابراین، تمام توصیه‌هایی که در مورد مصرف قهوه معمولی و استفاده از مصلحات برای آن ذکر شد، در مورد قهوه فوری نیز صدق می‌کند.

آیا همه انواع قهوه (عربیکا و روبوستا) طبع یکسانی دارند؟

از دیدگاه کلی و بنیادین طب سنتی، پاسخ بله است. هر دو گونه اصلی قهوه، یعنی عربیکا و روبوستا، پس از برشته شدن دارای طبع ذاتی سرد و خشک هستند. تفاوت‌های طعمی، عطری و میزان کافئین آن‌ها، ماهیت مزاجی اصلی‌شان را تغییر نمی‌دهد.

با این حال، برای یک بررسی دقیق‌تر و تخصصی‌تر، می‌توان به تفاوت‌های ظریفی در شدت اثرات آن‌ها اشاره کرد که ناشی از ترکیبات شیمیایی متفاوتشان است:

• قهوه روبوستا (Robusta): این گونه دارای کافئین بسیار بالاتر (تقریباً دو برابر عربیکا) و طعم تلخ‌تر و قوی‌تری است. کافئین بالا می‌تواند اثر محرک و “گرمی‌بخش” اولیه (همان جزء لطیف و هوایی) را تشدید کند. به همین دلیل، برخی متخصصان معتقدند که اثر روبوستا در بدن ممکن است “گرم‌تر” از عربیکا احساس شود، هرچند طبع پایه‌ای آن همچنان سرد است.
• قهوه عربیکا (Arabica): این گونه کافئین کمتر، اسیدیته بیشتر و طعم ملایم‌تر و پیچیده‌تری دارد. در نتیجه، اثرات سرد و خشک آن ممکن است برای افراد حساس، ملایم‌تر و قابل تحمل‌تر باشد و اثر محرک اولیه آن نیز شدت کمتری دارد.

در نهایت، می‌توان نتیجه گرفت که طبع هر دو سرد و خشک است، اما روبوستا به دلیل قدرت بیشتر، ممکن است واکنش‌های شدیدتری (چه در جهت تحریک و چه در جهت سردی نهایی) در بدن ایجاد کند.